Çoklu önyükleme yöneticisi │ Multiboot Manager

Windows sistemlerde zaman zaman farklı sistemlere ihtiyaç olabiliyor. Kendimden örnek verecek olursam normalde Windows 11 kullanırım ancak Windows 10 sistem lazım oldu. Bunu hızlıca çoklu önyükleme yaparak kullanmaya başladım. Sanal makina programlarından birini kullanıp yükleseydin niye bu kadar uğraşıyorsun diyebilirsiniz ancak bana makinanın gerçek performansı lazım olduğundan bu yöntemi kullanıyorum. Ayrıca yöntem çok basit ve sanal makina programlarına kurulum yapmaktan daha kısa sürüyor. Başlıkta yazdığım uygulama da burada devreye giriyor. VHD (Sanal Sabit Disk) üzerine bu sistemleri kurarak çoklu önyükleme işlemini güvenli,basit ve hızlıca hallediyorum. Peki neden VHD'yi tercih ediyorsun veya edelim diyebilirsiniz. Gerçek disk içine kurmak istediğimizde Öncelikle disk içinde küçültme yapıp Windows kurulumu için yeni disk oluşturmamız gerekiyor. Bunlarla uğraşmak VHD rahatlığı varken gereksizdir. Bundan dolayı konuyu VHD'ye göre anlatacağım. 

Programın menüsünden gidelim. VHD oluşturabilirsiniz, Dism ile VHD'ye hızlıca Windows kurulumu yapabilirsiniz. Sisteminize format attınız ancak VHD disklerinizi yedek aldınız bunları sisteme yeniden tanıtıp kullanabilirsiniz.

İndirmek için tıklayın

Github proje sayfası

1- VHD oluştur

Bu bölümü açtığınızda VHD'yi nerede oluşturacağını sorar. Buraya yolu ve VHD'nin adını yazmalısınız. Uzantısını yazmasanız da olur program kendisi otomatik ekleyecektir. Yalnızca yolu ve VHD'nin adını yazmanız yeterli olacaktır. Aşağıdaki ekran görüntüsünde ben C diski içerisinde test.vhd olarak oluşturmasını istedim.

VHD konumunu geçtikten sonra sizden VHD boyutunu isteyecektir. Burada tavsiyem 30 GB altına düşmeyin.

Oluşturulacak VHD'nin yapılandırma türünü isteyecektir. UEFI kurulum yaptıysanız GPT seçmeniz gerekiyor. Sisteminizin UEFI desteği yoksa MBR seçmeniz gerekiyor.

'Bu bilgisayar' bölümünde VHD'nin görünür adının rastgele olmasını istemiyorsanız aşağıdaki ekran görüntüsündeki sorgu geldiğinde 'N' tuşlamanız gerekiyor. 'Y' tuşlarsanız 'VHD-27308' gibi rastgele bir tanımla yapacaktır.

'N' tuşladığınızda aşağıdaki ekran görüntüsündeki girdi bölümü gelecektir. Burada diske isim verirken boşluk ve Türkçe harf kullanımı yapmamaya özen gösterin.

VHD'lerin sistem açıldığında aktifleştirilmesi gerekiyor. Aksi takdirde VHD'ye göremezsiniz. Bu işlemi sistem her açılışında otomatik yapmak isteyenler için özel bir ekleme yaptım. Aşağıdaki sorgu ekranı geldiğinde 'Y' tuşlarsanız sistem açılışına VHD aktifleştirme komutlarını ekleyecektir. Ancak sistem her açılışında komut ekranı açılıp kapanacaktır. Açılışa eklediğiz bu kayıtları sonradan kaldırmak isterseniz, regedit'ten aşağıdaki yola gidip "Multiboot_Manager" isimli regedit kayıtlarını silmeniz gerekiyor.

• HKLM\SOFTWARE\Microsoft\Windows\CurrentVersion\Run

Bu işlemlerden sonra VHD'yi oluşturmaya başlayacak. İşlem bitince ana menüye atacaktır. Artık VHD'niz verdiğiniz konumda oluşturulmuş olacak.

2- Windows kurulumu

Bu bölümde elinizde bulunan ISO'yu sisteme takıp veya herhangi bir klasöre çıkarıp yolunu tanımlayarak hızlıca Windows kurulumu yapabilirsiniz. Aşağıdaki ekran görüntüsünde olduğu gibi imajın olduğu klasör yolunu tanımlamanız veya install.wim/esd yolunu tanımlamanız yeterli olacaktır. Program kontrollerini gerçekleşterip yolu tamamlayacaktır.

İmajı tanımladıktan sonra içerdiği sürümler hakkında detaylı bilgi veren bir menüye aktaracaktır. Bu bölümde imaj içerisinde yer alan sürümlerden hangisini kurmak istiyorsanız Index numarasını tuşlamanız gerekmektedir. 

Kurulumu yapılacak Windows'un index numarasını seçtikten sonra sizi VHD'yi seçmeniz için disk seçim menüsüne atayacaktır. VHD diski oluştururken VHD ismi ve random sayı tanımlıyorum. Aşağıdaki ekran görüntüsünde VHD'miz "J" harfine atanmış ve ismi "VHD-17438" tanımlanmış. Buradan VHD'mizi tespit ettikten sonra solunda yer alan rakamı tuşluyoruz. Harf tuşlamayın. 

Bu bölümde VHD oluşturmadan diskinizi bölümlendirip Windows kurulumu yapabilirsiniz.

Seçim yaptıktan sonra Dism ile VHD'ye Windows kurulumunu yapmaya başlayacaktır. İşlem bitince sizi ana menüye atacaktır. Sistem kurulumunu tamamlamak için sistemi yeniden başlatmanız gerekmektedir. Burada kalan işlemleri Windows tamamlayıp sizi dil seçme, hesap oluşturma menülerine aktaracaktır.

3- VHD'yi yeniden tanımla

Bu bölümün amacı gerçek diskte kurulu olan Windows'a temiz kurulum yapmanız gerekti diyelim. VHD dosyanızı yedekleyip temiz kurulumdan sonra çoklu önyükleme olarak kullanmak için yeniden tanımlamanızı sağlar. Aşağıdaki ekran resminde gördüğünüz üzere VHD'nin yolunu yazmanız gerekiyor.

Bu işlemden sonra VHD'yi görünür hale getirip çoklu önyükleme menüsüne ekleyecektir. Doğrudan varsayılan olarak eklediği için sistemi yeniden başlatıp herhangi bir seçim yapmazsanız VHD'ye kurulu sistemi açacaktır.

4- VHD boyutunu yükselt

Bu bölümde yalnızca VHD boyutunu arttırabilirsiniz. Boyut azaltma işlemi yapamazsınız. Ayrıca boyutu arttırmadan önce VHD takılı ise "Bu bilgisayar"dan VHD'yi bulup sağ-tıkladıktan sonra çıkarmanız gerekiyor. Yoksa yükseltme işlemi başarısız olacaktır. Yükseltme işlemini yaptıktan sonra VHD'ye kurulu sisteme geçtiğinizde 'Disk yönetimi' ekranına girip mevcut diski genişletmeniz gerekiyor.

► Çoklu önyükleme ekranının yönetimi nasıl yapılır?

 Görev çubuğu arama bölümüne veya "Windows + R" tuş kombiniyle açılan çalıştır ekranına "msconfig" yazarak yönetim paneline ulaşabilirsiniz. Bu ekrana ulaştıktan sonra üst menüden "Önyükleme" sekmesini açın. Burada önyükleme bölümündeki sistemleri çalışan sistemi, varsayılan olarak açılacak sistemi, önyükleme seçim ekranının ne kadar görüneceğiyle ilgili ayarları görebilir ve yönetebilirsiniz.

• Varsayılan sistem ayarını nasıl yaparım?

Sistemi yeniden başlattığnızda herhangi bir seçim yapmadan açılmasını istediğiniz Windows'u seçmek için bu bölümden sistemi seçip "Varsayılan olarak ayarla" butonuna tıklayıp sonrasında seçiminizi uygulamak için "Uygula" > "Tamam" butonlarına basmanız gerekiyor.

• VHD içerisine kurduğum sistemi sileceğim ne yapmam gerekiyor?

Öncelikle msconfig > Önyükleme bölümünü açıp silmek istediğiniz Windows sürümünü seçip "Sil" butonuna basmalısınız. Ardından ayarların uygulanması için "Uygula" > "Tamam" butonlarına basmalısınız. 

VHD içerisine yeniden kurulum yapacaksanız biçimlendirebilirsiniz. Böylece yeniden VHD oluşturmadan mevcut VHD içerisine sistem kurabilirsiniz. VHD'yi tamamen silmek için dosyasını silmeniz yeterlidir.

• Çoklu önyükleme seçim ekranında bekleme süresini nasıl ayarlarım?

Öncelikle msconfig > önyükleme bölümünü açın. Açılan pencerenin orta sağ tarafında "Zaman aşımı" yazan bölümün altına istediğiniz değeri girin. En az 3 saniye girebilirsiniz. Makul olanı da 3 saniye olarak ayarlamanızdır. Çünkü seçim ekranında klavye veya fare hareketinde zaman aşımı iptal olur. Ayarların uygulanması için "Uygula" > "Tamam" butonlarına basmayı unutmayın.

• Ana sisteme geçtikten sonra sanal diski (VHD)'yi göremiyorum, nasıl görünür yapabilirim?

Sanal diskler ana sistemde takılı hale getirmeden göremezsiniz. Bu işlem her bilgisayarı başlattığınızda yapmanız gereken bir işlemdir. Bilgisayar açıkken tek sefer yapmanız yeterlidir. Aşağıdaki işlemleri uyguladıktan sonra diskiniz görünür hale gelecektir.

• Yönetici yetkili olarak CMD'yi açın,
• Diskpart komutunu yazın,
• select vdisk file=VHD'nin yolunu buraya yazın
• Örnek= select vdisk file=C:\Win10.vhd
• attach vdisk
• Artık komut ekranını kapatabilirsiniz.